ข้อมูลผลิตภัณฑ์

🌟 Key Takeaways
• Shot Peening เป็นกระบวนการปรับปรุงผิวโลหะด้วยแรงกระแทกแบบควบคุม
• ช่วยเพิ่มความทนทานต่อความล้า (Fatigue Strength) โดยไม่เปลี่ยนโครงสร้างภายในโลหะ
• เหมาะกับชิ้นส่วนที่รับแรงซ้ำ เช่น เฟือง สปริง และเพลาขับ
• เป็นกระบวนการเชิงกล (Mechanical Surface Treatment) ไม่ใช้ความร้อน
• ประสิทธิภาพขึ้นกับการควบคุมพารามิเตอร์มากกว่าความรุนแรงของการยิง

ーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーー

ในงานวิศวกรรมเครื่องกล ความเสียหายของชิ้นส่วนโลหะจำนวนมากไม่ได้เกิดจากแรงเกินพิกัดเพียงครั้งเดียว แต่เกิดจากแรงซ้ำ (Cyclic Load) ที่สะสมจนเกิดรอยร้าวและแตกหักในที่สุด จุดเริ่มต้นของความล้ามักเกิดที่ผิวชิ้นงาน ทำให้การปรับปรุงคุณสมบัติผิวมีความสำคัญโดยตรงต่ออายุการใช้งานของชิ้นส่วน

Shot Peening จึงถูกพัฒนาขึ้นเพื่อแก้ปัญหานี้ โดยมุ่งเสริมความแข็งแรงเฉพาะบริเวณผิวโลหะ กระบวนการนี้ใช้การยิงเม็ดโลหะขนาดเล็ก (Shot) เช่น Steel Shot หรือ Ceramic Shot ด้วยความเร็วที่ควบคุมได้ ให้กระแทกผิวชิ้นงานอย่างสม่ำเสมอ ผลจากแรงกระแทกทำให้ผิวโลหะเกิดการเสียรูปแบบพลาสติกในระดับจุลภาค และก่อให้เกิด Residual Compressive Stress บนผิว

แรงอัดตกค้างดังกล่าวทำหน้าที่ต้านการเปิดตัวของรอยร้าวที่เกิดจากแรงดึงในระหว่างการใช้งาน จึงช่วยลดโอกาสการลุกลามของรอยร้าวและเพิ่มความทนทานต่อความล้า แนวคิดสามารถอธิบายได้ง่ายว่าเป็นการ “บีบผิวโลหะให้แน่น” ทำให้รอยร้าวจากแรงซ้ำเกิดได้ยากขึ้น

ในทางปฏิบัติ Shot Peening ช่วยเพิ่มอายุการใช้งานของชิ้นส่วนที่ต้องรับแรงซ้ำอย่างต่อเนื่อง ลดความเสี่ยงการแตกหักฉับพลัน และช่วยให้คุณภาพผิวเชิงวิศวกรรมมีความสม่ำเสมอมากขึ้น กระบวนการนี้จึงถูกนำไปใช้กับชิ้นส่วนยานยนต์ เช่น สปริง เฟือง และเพลาขับ รวมถึงชิ้นส่วนเครื่องจักรกลที่ทำงานต่อเนื่อง และงานอากาศยานหรือโครงสร้างที่ต้องการความปลอดภัยสูง

การทำ Shot Peening ที่มีประสิทธิภาพต้องอาศัยการควบคุมพารามิเตอร์อย่างเหมาะสม เช่น ขนาดเม็ด Shot และความเร็วในการยิงให้สอดคล้องกับวัสดุ ต้องตรวจสอบความครอบคลุมผิว (Coverage) ให้สม่ำเสมอ และมักทำหลังจากกระบวนการตัดเฉือนหรือการอบชุบความร้อนเสร็จแล้ว ในทางกลับกัน ไม่ควรใช้เม็ด Shot ที่แข็งเกินไปกับวัสดุอ่อน เพราะอาจทำให้ผิวเสียหาย และไม่ควรมองว่า Shot Peening สามารถทดแทนการอบชุบความร้อนได้ เนื่องจากไม่ได้เปลี่ยนโครงสร้างภายในโลหะ

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย ได้แก่ การ Peening มากเกินไปจนผิวเกิดความเสียหาย และการทำ Coverage ไม่สม่ำเสมอซึ่งทำให้คุณสมบัติทางกลไม่คงที่ แนวทางแก้ไขคือการใช้พารามิเตอร์มาตรฐาน และตรวจสอบผลด้วย Almen Strip ตามแนวปฏิบัติของอุตสาหกรรม

📘 สรุป
Shot Peening เป็นกระบวนการพื้นฐานแต่ทรงพลังในการยืดอายุชิ้นส่วนโลหะ เหมาะกับงานที่ต้องรับแรงซ้ำและต้องการความเชื่อถือสูง การเข้าใจหลักการและการควบคุมกระบวนการอย่างถูกต้องช่วยให้การใช้งานมีประสิทธิภาพและคุ้มค่าในระยะยาว

ーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーーー

❓ FAQ
Q: Shot Peening แตกต่างจาก Sand Blasting อย่างไร?
A: Sand Blasting มุ่งเน้นการทำความสะอาดผิว ขณะที่ Shot Peening มุ่งสร้างแรงอัดตกค้างเพื่อเพิ่มความทนทานต่อความล้า

Q: Shot Peening สามารถใช้แทนการอบชุบความร้อนได้หรือไม่?
A: ไม่ได้ เป็นกระบวนการเสริมคุณภาพผิว และไม่เปลี่ยนโครงสร้างภายในโลหะ

Q: ควรทำ Shot Peening ในขั้นตอนไหนของกระบวนการผลิต?
A: โดยทั่วไปทำหลังการตัดเฉือนและการอบชุบ เพื่อคงคุณสมบัติผิวที่ต้องการ

📚 Glossary
• Shot Peening: กระบวนการยิงเม็ดโลหะขนาดเล็กเพื่อสร้างแรงอัดตกค้างบนผิวโลหะ
• Residual Compressive Stress: แรงอัดตกค้างที่เกิดบนผิวจากการเสียรูปแบบพลาสติกระดับจุลภาค
• Fatigue Strength: ความสามารถของวัสดุในการทนต่อแรงซ้ำโดยไม่เกิดความเสียหาย
• Cyclic Load: แรงที่กระทำซ้ำ ๆ ต่อชิ้นส่วนระหว่างการใช้งาน
• Almen Strip: แผ่นทดสอบสำหรับตรวจสอบความรุนแรงและความสม่ำเสมอของ Shot Peening

📖 Reference
[1] Shot Peening Overview – ASM Handbook, Surface Engineering
[2] SAE J443 / J442 – Shot Peening Standards – SAE International – [https://www.sae.org](https://www.sae.org)
[3] Industrial Surface Treatment Practices – Automotive Industry Application

🔗 Cluster Internal Link
• Core Content: https://prime.nc-net.com/93649/th/product/detail/247798
• Advance Knowledge: https://prime.nc-net.com/93649/th/product_others/detail_goods/27664

#ShotPeening #วิศวกรรมเครื่องกล #FatigueStrength #SurfaceTreatment #กระบวนการผลิต
#MechanicalEngineering #IndustrialProcess #ResidualStress #AutomotiveParts #MaterialEngineering

📆 Updated: 2025-12-16